Ośrodki poprawcze w Polsce mają charakter otwarty, półotwarty i zamknięty. To do jakiego trafi nieletni przejawiający demoralizację zależy od wyniku postępowania w sprawie nieletnich. Najczęściej na samym początku, kiedy nieletni dopiero zaczyna przejawiać postawy demoralizacji, zostaje wobec niego podjęty łagodniejszy środek wychowawczy może to być upomnienie, nakłonienie do przeproszenia poszkodowanego, zadośćuczynienie, prace społeczne, czy nadzór kuratora bądź tzw. nadzór rodzicielski, kiedy rodzice nie mają w żaden sposób ograniczonych praw rodzicielskich i sąd uznaje, że są wydolni wychowawczo i mogą mieć pozytywny wpływ na swoje dziecko. Warto jednak przeanalizować, kiedy nastolatek może trafić do zamkniętego ośrodka poprawczego.
Sprawy karne nieletnich – popełnienie czynu zabronionego skutkuje umieszczeniem w ośrodku poprawczym
Zwykle postępowanie w sprawie nieletnich prowadzone jest przez sąd rodzinny. Dotyczy to wszelkich przejawów demoralizacji od wagarowania, przez wandalizm, aż po pobicia. Jednak, gdy czyny zabronione dotyczą zabójstwa, czy rozboju a nieletni ukończył 15 rok życia, to może odpowiadać według przepisów kodeksu karnego, a więc może być skazany prawomocnym wyrokiem i otrzymać karę pozbawienie wolności. Niemniej jednak ponieważ w dalszym ciągu jest nieletni nie może trafić od razu do zakładu karnego. W takim przypadku aż do ukończenia 18 roku życia trafia do zamkniętego ośrodka poprawczego, a następnie zostaje przeniesiony do zakładu karnego na odbycie pozostałej kary.
Za jakie przestępstwa nieletni może trafić do zamkniętego ośrodka poprawczego?
Osoba, która ukończyła 15 rok życia, popełniła poważne przestępstwo i jest sądzona jak osoba dorosła może zostać ukarana pozbawieniem wolności na okres 2/3 maksymalnej kary przewidzianej za dane przestępstwo w przepisach Kodeksu Karnego. Nie mniej jednak nie bierze się tu pod uwagę maksymalnej kary za morderstwo, jaką jest dożywotnie pozbawienie wolności. Maksymalna kara, według której sąd może skazać osobę nieletnią na karę pozbawienia wolności to 25 lat. Zatem nieletni może trafić do zakładu poprawczego, a następne na ponad 10 lat do więzienia. Jakich przestępstw może dotyczyć przebywanie w zamkniętym ośrodku poprawczym do 18 roku życia, a następnie wieloletnie więzienie? Poza wspomnianym zabójstwem i rozbojem, może to być zamach na życie prezydenta RP, spowodowanie ciężkiego lub trwałego uszczerbku na zdrowiu, spowodowanie katastrofy w ruchu lądowym, morskim czy też powietrznym, napaść na funkcjonariusza publicznego i spowodowanie jego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, spowodowanie niebezpieczeństwa, które zagraża zdrowiu lub życiu wielu osób, a także wzięcie zakładnika, czy gwałt ze szczególnym okrucieństwem lub gwałt zbiorowy. Warto przy tym pamiętać, że w myśl nowej ustawy funkcjonariuszami publicznymi są również nauczyciele. Za pobicie funkcjonariusza publicznego może nieletniemu grozić nawet 9 lat więzienia.
Kiedy nieletni wielokrotnie ucieka z ośrodków poprawczych…
Choć do ośrodków poprawczych zamkniętych kierowane są osoby wobec których toczyło się postępowanie w sprawach karnych nieletnich, to jednak zdarza się, że do takiego ośrodka trafiają również nastolatkowie, wobec których został stwierdzony głęboki stopień demoralizacji, stanowią zagrożenie dla środowiska, bądź są wielokrotnymi uciekinierami z ośrodków poprawczych otwartych i półotwartych.
Zamknięty ośrodek poprawczy to ostateczność
Młodzi ludzie do zamkniętego ośrodka poprawczego trafiają dopiero, kiedy przestępstwo jest bardzo poważne lub w ramach postępowania w sprawie nieletnich wyczerpano już wszystkie możliwe środki wychowawcze. W każdym ośrodku prowadzone są zajęcia terapeutyczne i wychowawcze, które mają doprowadzić do tego, że młody człowiek zejdzie z drogi demoralizacji. Każda taka pozytywnie kończąca się sprawa jest zawsze dużą radością dla wychowawców i psychologów w ośrodku, gdyż zawsze dąży się do skutecznej resocjalizacji. Oczywiście w przypadku młodzieży będącej nierzadko pod wpływem zdemoralizowanej grupy rówieśniczej czy co gorsza grupy przestępczej wszelkie środki wychowawcze nie zawsze skutkują, a ostatnią możliwością jest umieszczenie w zamkniętym ośrodku poprawczym.
Sąd w przebiegu postępowania w sprawie nieletnich, toczącego się w sądzie rodzinnym, dąży zawsze do zadośćuczynienia poszkodowanemu, a także adekwatnej do popełnionego czynu kary dla nieletniego. Nie ma systemu idealnego, niemniej jednak warto dążyć do zniwelowania postaw demoralizacji wszelkimi środkami.
