Coraz modniejsza staje się dieta bezglutenowa. Jednak trzeba sobie jasno powiedzieć, że osoby zdrowe, które nie cierpią na nietolerancję glutenu potrzebują tego składnika w diecie i nie powinny go ograniczać. Jednak dla tych, u których stwierdzona została nietolerancja bądź cierpią na celiakię dieta pudełkowa gluten free będzie doskonały wyborem. Poznajcie jej podstawowe zasady.
Dieta bezglutenowa – wskazania do jej stosowania
Przede wszystkim na początku warto przytoczyć czym jest gluten i gdzie się znajduje. Otóż jest to mieszanina białek gluteliny i gliadyny, które znajdują się w pszenicy, życie i jęczmieniu. Jednak ich eliminacja nie wystarczy by uznać dietę za bezglutenową, gdyż są one dodawane często w śladowych ilościach do różnych potraw. Osoby cierpiące na nietolerancję mogą za to spożywać produkty, które zawierają owies, jednak jedynie certyfikowany, oznaczony jako bezglutenowy. Dieta bezglutenowa polecana jest dla chorych na celiakię, u których pod wpływem glutenu dochodzi do zaniku kosmków jelitowych i zaburzeń wchłaniania składników odżywczych. Spożycie glutenu powoduje u nich bóle brzucha, niedobory pokarmowe, niski wzrost, afty, prowadzi nawet do depresji czy ciągłego zmęczenia. Dlatego dieta bezglutenowa musi być przez takie osoby stosowana przez całe życie. Warto wiedzieć, że choroby można nabawić się w wieku dorosłym, związane jest to ze spożyciem wysoko glutenowych odmian pszenicy, np. w pieczywie. Celiakia może mieć postać skórną, wtedy pojawiają się swędzące zmiany: rumień, grudki czy pęcherzyki. Alergia na gluten to coś innego niż celiakia. Reakcja alergiczna może być szybka lub późna, po 1 do 2 dni. Objawy to wodnisty katar, pokrzywka lub biegunka.
Kiedy gluten należy wyeliminować czasowo?
Bywa również tak, że cierpi się na tzw. nieceliakalną nadwrażliwość na gluten. Objawia się ona bólem brzucha, biegunkami, zaparciami, wysypką, bólem głowy, uczuciem ciągłego zmęczenia, czy anemią. Podobno może na nią cierpieć nawet 6% populacji. W tym przypadku gluten jest z diety eliminowany jedynie czasowo, na okres od 3 do 12 miesięcy. Ponadto spożycie glutenu nie jest wskazane w chorobach neuropsychicznych czy autoimmunologicznych.
Co trzeba zrobić przed wdrożeniem diety bezglutenowej?
Zanim zdecydujesz się na dietę bezglutenową, musisz udać się do lekarza w celu dokonania diagnostyki. Gastroenterolog zleci badania krwi w kierunku przeciwciał endomysium mięśni gładkich, transglutaminazie tkankowej, deamidowanej gliadynie. Dodatkowo może zlecić biopsję jelita cienkiego. Są to badania w kierunku celiakii. Gdy zostanie potwierdzona należy włączyć dietę bezglutenową i bezwzględnie przestrzegać jej przez całe życie. Gdy jednak badania wyjdą dobrze, a objawy się utrzymują należy wykonać badania w kierunku alergii na gluten, czyli podwyższonych przeciwciał swoistych dla glutenu w klasie lgE. Jeśli badania wyjdą prawidłowo można jeszcze zrobić to w kierunku przeciwciał przeciwko tzw. starej gliadynie AGA. Po wykonaniu tego badania można dopiero zastosować czasową dietę eliminacyjną. Jeśli po ponownym włączeniu glutenu objawy powrócą świadczy to o alergii lub nietolerancji.
Dieta bezglutenowa i zasady jej stosowania
Wiele osób żyje w biegu i nie ma czasu na przygotowywanie posiłków samodzielnie. Na szczęście można skorzystać z diety pudełkowej, także w przypadku nietolerancji na gluten. W takim przypadku jadłospis jest w sposób szczególny selekcjonowany. Podstawową zasadą diety jest spożywanie 4-5 posiłków dziennie, co 3 godziny, a ostatniego posiłku nie później niż 2 godziny przed snem. Dieta powinna być w dużej mierze oparta na warzywach, bezglutenowych kaszach, owocach, świeżym mięsie, rybach i jajkach. Świetnie w diecie bezglutenowej sprawdzają się roślinny strączkowe takie jak soja, soczewica, ciecierzyca, czy fasola. Ponadto warto sięgać po orzechy, bataty, ziemniaki czy ryż. Absolutnie nie można jeść pierogów, ciast, naleśników, pieczywa, jeśli nie jest oznaczone jako bezglutenowe. Zabronione są makarony pszenne, żytnie, a także kuskus. Nie można jeść również musli. Odpadają również wszelkie fast foody, jak hot dogi czy pizza. Nie można spożywać potraw panierowanych. Tłuszcze roślinne są za to jak najbardziej polecane.
Wybór diety bezglutenowej musi być przemyślany i poparty badaniami. Nie trzeba samodzielnie komponować posiłków i można skorzystać z pomocy specjalistów. Dieta pudełkowa układana jest na podstawie wytycznych dietetyków.
